Beyin kanamasının en önemli nedenlerinden biri yüksek tansiyondur... Uzun süreli yüksek tansiyon intraserebral kanamaya, kısa süreli bile olsa aniden yükselen tansiyon anevrizma kaynaklı subaraknoid kanamaya yol açabilir... Peki burada bahsettiğimiz yüksek tansiyon nedir ya da diğer bir ifadeyle tansiyon kaç olursa beyin kanaması olur??
Tansiyon kalbin vücuda gönderdiği kanın basıncıdır... Normal kan basıncı 120/80 mmHg dolaylarındadır. Yüksek tansiyon ise büyük tansiyonun 140 mmHg ya da küçük tansiyonun 90 mmHg’nin üzerine çıkması olarak tanımlanır. Dolayısıyla tansiyon bu rakamların üzerindeyse, hangi ölçüde ve ne kadar süreyle üzerinde olduğu ile orantılı olarak beyin kanaması riski yükselir...
Yüksek tansiyon nasıl beyin kanamasına neden olur?
Basıncın yükselmesi iki farklı açıdan beyin kanaması riskini arttırır..
İlk olarak ince arter duvarlarını zayıflatarak damar yapısını bozabilir. İncelen damar duvarı yırtılarak kanamaya neden olabilir. Bu durum genellikle intraserebral kanamaya (doğrudan beyin içine kanama) yol açar.
Yüksek tansiyona bağlı beyin kanamasının diğer bir nedeni beyin anevrizmasıdır. Kan basıncı yükseldikçe özellikle damarların kıvrım noktalarında kanın arterin dış duvarına uyguladığı basınç artış gösterir. Yüksek basıncın etkisiyle arter duvarında dışarıya doğru baloncuk biçiminde çıkıntı olarak tarif edebileceğimiz anevrizma oluşum ya da yırtılma riski artar. Damar duvarına sürekli olarak uygulanan yüksek basınç duvarı giderek inceltirken baloncuğun yatay ve dikey olarak büyümesine neden olur. Kan basıncının zamanla anevrizmayı daha fazla genişletmesiyle özellikle ani kan basıncı artışlarında anevrizma yırtılabilir.
Yüksek tansiyonun beyin sağlığı açısından bir diğer olumsuz etkisi iskemik inme riskini arttırmasıdır. Yüksek tansiyon kan damarlarına zarar verir. Damarların daha sert ve dar hale gelmesine sebep olur. Pıhtı oluşmasına ve beyne gitmesine ya da beyni besleyen damarların tıkamasına yol açarak felce neden olabilir.
Yüksek tansiyonun beyin sağlığı açısında yukarıda bahsettiğimiz etkilerinin her biri ölüm ya da kalıcı engelliliğe sebep olabilir. Beyin kanaması ve iskemik inme damarın beslediği dokuların yaşamı için hayati olan kanın dokulara ulaşmasını engeller. Etkilenen bölgedeki hücreler hızla ölmeye başlar. Beyin kanamasının olumsuz etkilerinin diğer nedeni beyin kanaması sonrası açığa çıkan kan yani hematomdur. Hematom kafa içi basıncı arttırır. Beyin herniasyonuna ya da damar büzüşmesine neden olabilir.
Beyin sağlığı açısından yukarıda saydığımız birçok olumsuzluğu neden olabilecek hipertansiyonu kontrol altına almak çok önemlidir. Belirli bir seviyenin üzerine çıkmadan belirti göstermeyebileceği için özellikle 40 yaşın üzerindeki bireylerde tansiyon düzenli olarak kontrol edilmelidir. Anevrizması olan ya da ailesinde anevrizma öyküsü kişiler yüksek tansiyona daha fazla dikkat etmeli, anevrizma teşhisi varsa tedavi olmalıdırlar.
