Kafa travmasının ciddiyeti küçük yaralanmalardan yaşamı tehdit eden travmatik beyin hasarına ve beyin kanamasına kadar değişebilir... Kafa travması özellikle 40 yaşın altındaki bireylerde ölümün ya da engelliliğin yaygın bir nedenidir...
Başı sert bir yere çarpma, düşme,, kaza, yabancı cisim hasarı gibi birçok nedenle kafa travması meydana gelebilir... Hafif travmalar genellikle küçük bir şişlikle atlatılır. Ancak travma sonrası baygınlık, kusma, görme bozuklukları, bilinç kaybı, kulak kanaması, burundan, kulaktan saydam sıvı gelmesi gibi belirtiler varsa mutlaka ileri tetkik gereklidir. Zamanında yapılacak müdahale kişinin yaşamını kurtarabilir...
Kafa travması nasıl beyin hasarına yol açar?
Ciddi yaralanmalarda, birincil beyin hasarı olarak nitelendirilen, travmanın neden olduğu beyin dokusunda meydana gelen ilk yaralanma, doğrudan beyin hasarına neden olabilir.. Bu yaralanma kafatası kırıkları, subdural kanama, damar hasarı, hematom oluşumu, beyin dokusunda fiziksel hasar veya kontüzyon şeklinde görülebilir.
İkincil beyin hasarı travma ile ilişkili ancak sonrasında beyin dokusunda meydana gelen ve ilk hasarı daha da kötüleştiren dolaylı hasardır. Yaygın nedenler arasında beyin hipoksisi, artan kafa içi basınç, beyin herniasyonu, hipoglisemi ve serebral ödem yer alır..
İkincil beyin hasarı beyin kanaması sonucu meydana gelen kafa içi basınç artışı ile ilişkili olabilir. Kafatası sabit hacimlidir. İçerisinde beyin dokusu, beyin omurilik sıvısı ve kan bulunur. Her biri kafatası içerisinde sabit oranlardadır. Normal şartlarda herhangi birinin hacmindeki küçük bir artış beyin omurilik sıvısında azalma ile telafi edilir.
Ancak vücudun telafi edebileceği seviyenin üzerine çıkıldığında hacimdeki küçük artışlar kafa içi basıncın aşırı yükselmesi ile sonuçlanır. Kafa içi basınç artışı kontrol altına alınmazsa ölüme ya da beyin hasarının artmasına neden olur. Epidural kanama beyin içindeki hematom miktarını arttırarak kafa içi basınç artışına yani beyin hasarına neden olabilir.
Kafa travması sonrası ilk 24 saat çok önemlidir.
Travma sonrası açık yara olmasa bile beyin kanaması meydana gelebilir. Eğer kanama sızıntı şeklindeyse ilk saatlerde belirti vermeyebilir. Bu nedenle ilk 24 saat hastanın yanında bir refakatçi bulunması tavsiye edilir. Hastanın mümkün olduğunca uyanık kalması, uyuyorsa kısa aralıklarla kontrol edilip uyandırılıp konuşturulması önerilir. Travma sonrası ilk 48 saat içerisinde görülen kusma beyin kanaması belirtisi olabilir.
Kafa travması yaşayan kişilerin hastaneye başvurmaları sağlanmalıdır. Muayene ve görüntüleme yöntemleri yardımıyla olası erken teşhis hastanın iyileşme ihtimalini arttırır.
